جارویی برای زباله های فضایی - مجله بای بلاگ

محسن مصطفائی| از دهه 1950 که عصر فضا ظهور پیدا کرد، هزاران راکت به فضا فرستاده شده است و بیشتر از این تعداد، ماهواره در مدار زمین وجود دارد. درحالی که حدود دو هزار ماهواره فعال در حال گردش به دور زمین هستند، سه هزار ماهواره ازکارافتاده نیز در فضا رها شده اند.

با وجود امکان وقوع اتفاقات هولناک در صورت برخورد این اجسام با یکدیگر، به طور دقیق تر، در حدود 34 هزار قطعه بزرگ تر از 10 سانتی متر و میلیون ها قطعه کوچک تر از این ابعاد در فضا وجود دارد. تمام زباله های فضایی، حاصل فرستادن اجسام مختلف توسط انسان از زمین به فضا است که تا زمان ورود مجدد به اتمسفر در مدار زمین باقی می مانند.

برخی از این اجسام در مدار های پایین تر از چند صد کیلومتر سریعا می توانند به اتمسفر بازگردند. اغلب این اجسام پس از چند سال به اتمسفر بازگشت خواهند داشت و در حین ورود مجدد آتش می گیرند و نابود می شوند.

به همین دلیل این اجسام به زمین نمی رسند، ولی زباله های فضایی و ماهواره ها در ارتفاعات بالاتر از 36 هزار کیلومتر قرار دارند. این ارتفاع محلی است که اغلب ماهواره های هواشناسی و ارتباطی قادر به گردش به دور زمین برای صد ها یا هزاران سال هستند.

برخی دیگر از این زباله ها، حاصل برخورد ها یا تست های ضدماهواره ای در مدار زمین هستند. زمانی که دو ماهواره به یکدیگر برخورد می کنند، آن ها به هزاران تکه جدید تقسیم می شوند و مقدار زیادی زباله فضایی تولید می گردد. این اتفاق بسیار نادر است، ولی چندین کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، چین و هند از موشک برای منفجر کردن ماهواره های خود استفاده کرده اند که باعث تولید تعداد بسیار زیادی تکه های جدید در فضا شده است.

سندرم کِسلر ایده ای است که در سال 1978، توسط دانشمند ناسا به نام دانلد کِسلر مطرح شد. او معتقد بود که اگر تعداد زیادی زباله فضایی در مدار زمین وجود داشته باشد، منجر به یک واکنش زنجیره ای در محل برخورد دو جسم به یکدیگر خواهد شد و زباله های جدیدتری را ایجاد می کند و باعث می گردد تا مدار زمین به یک محل غیرقابل استفاده تبدیل گردد.

در سال های اخیر احتمال وقوع این اتفاق قوت گرفته است و شرکت های بزرگ، روش های متعددی برای پاک سازی فضا ارائه کرده اند. در حال حاضر، سازندگان بزرگ تجهیزات فضایی با وجود نبود یک اجماع کلی درباره بهترین راه برای پاک سازی فضا از ماهواره های مستهلک شده یا ازکارافتاده، آغاز به ارسال ماهواره های خود به فضا کرده اند.

به همین جهت، یک شرکت استارتاپی به نام آسترواسکیل وارد این عرصه شده است و قصد دارد تا انقلابی در پاک سازی فضا با یک روش مغناطیسی ایجاد کند. این شرکت از سال 2013، در زمینه پاک سازی زباله های فضایی فعالیت دارد که دفتر مرکزی آن در توکیو واقع شده است، اما دفاتر دیگری در انگلستان، ایالات متحده آمریکا و سنگاپور دارد.

در این مقاله جیسون فورشاو مدیر بخش اروپایی تحقیق و توسعه شرکت آسترواسکیل انگلستان، توضیحاتی درباره پروژه آن شرکت ارائه می کند. بدیهی است که نسل حاضر و آینده، لایق یک فضای عاری از هرگونه زباله خطرناک است، اما رسیدن به این هدف به نوآوری هایی در سطح دنیای نیاز دارد.

هدف اصلی به دست آوردن یک روش قابل اطمینان برای پاک سازی ایمن بقایای ماهواره هایی است که به انتهای عمر خود رسیده اند. پاک سازی فضا از بقایای سفینه ها، مدار های زمین را برای ورود ماهواره ها و سفینه های جدید باز می کند و خطر برخورد های خارج از کنترل این زباله ها با اجرام دیگر را کاهش می دهد.

همچنین، در بدترین حالت، این ضایعات می توانند مدار های نزدیک به سطح زمین که کمتر از دو هزار کیلومتر از مرکز زمین ارتفاع دارند را برای استفاده کنندگان ماهواره مختل کنند. این اختلال سبب می گردد تا سرویس های بالقوه ای را که در زندگی روزمره مردم روی زمین نقش دارند، دچار مشکل کند.

ارزیابی ها نشان می دهد که بین پنج تا 10 درصد از ماهواره ها به زودی و به دلایل گوناگون در حال نزدیک شدن به انتها عمر خود هستند. اصطلاحا ماهواره هایی که به طور طبیعی به دلیل اتمام سوخت یا انرژی یا معیوب شدن بخش های الکتریکی و مکانیکی، به انتها عمر خود می رسند، زباله های فضایی تلقی می شوند.

یکی از چالش های بزرگ درباره این نوع زباله ها آن است که بسیاری از این زباله ها در مدار های زمین رها هستند. امکان سنجی حذف این زباله ها از مدار های زمین با استفاده از یک سیستم جاذب مغناطیسی، چالش بزرگی برای این مأموریت جدید خواهد بود. اثبات این موضوع از اهمیت بالایی برای آینده کسب وکار فضایی برخوردار خواهد بود، زیرا شرکت هایی مانند وان وب در لندن و اسپیس ایکس در کالیفرنیا آغاز به ارسال تجهیزات بزرگی برای خدمات اینترنت به فضا کرده اند و هزاران ماهواره را در مدار نزدیک به زمین برای ارتباطات قرار داده اند.

علاوه براین، در آینده تجهیزات گسترده دیگری نیز برای تصویربرداری از زمین و احتمالا پیش بینی شرایط آب وهوا ارسال خواهد شد. اگر عملیاتی که برای پروژه پاک سازی فضا برنامه ریزی شده است، مطابق انتظارات پیش برود، بهره برداران تجهیزات بزرگ قادر خواهند بود تا شرکت آسترواسکیل را برای پاک سازی بقایای ماهواره هایشان به وسیله کشیدن آن ها به ارتفاعات پایین تر و آزاد کردن آن ها برای سوخته شدن و از بین رفتن، استخدام کنند.

علاوه براین، آسترواسکیل در حال مذاکره با دولت های دنیا درباره حذف ماهواره های قدیمی و بدنه راکت ها از فضا است که اصطلاحا با عنوان حذف زباله های فعال شناخته می گردد. در دفتر مرکزی شرکت در توکیو، ما در میانه راه تست بخش های کلیدی این جاروی زباله های فضایی هستیم که از یک ماهواره سرویس دهنده به ابعاد یک ماشین ظرف شویی و یک ماهواره کوچک همراه که سرویس گیرنده نام دارد، استفاده می گردد.

این دو ماهواره در زمان پرتاب به یکدیگر قفل می شوند و سپس در فضا از یکدیگر جدا می شوند تا شبیه سازی حذف زباله های فعال آغاز گردد. ماهواره ها از مرکز ملی خدمات مداری واقع در گروه فضایی هارول که خارج از لندن واقع شده است، هدایت می شوند. این مرکز در نزدیکی دفتر آسترواسکیل در انگلستان است.

آسترواسکیل این مرکز خدماتی را همراهی می کند و به طور خاص بر روی عملکرد خدمات پاک سازی زباله های فضایی در آینده متمرکز است. بلندپروازانه ترین تست برای این جاروی زباله های فضایی، تلاش ما برای پایدارسازی ماهواره سرویس گیرنده حین چرخش در فضا است، زیرا در این حالت ماهواره خارج از کنترل است. تابه حال یک ماهواره چرخان که به طور کامل از کنترل خارج شده است، توسط جارو های پیشین، جذب و پایدار نشده است.

این شاهکار می تواند یک پیشرفت شگرف برای من و همکاران من در آسترواسکیل به حساب بیاید، اما این دستاورد برای صنعت فضایی بسیار مهم تر است. چالش اتصال به ماهواره ای چرخان، شرایط فنی سختی را در طراحی فرایند پاک سازی فضا با جاذب مغناطیسی به وجود آورده است. مطالعات فنی نشان می دهد که برای این مشکل، ایده های مختلفی از تور های مشبک تا هارپون ها (چنگک) و بازو های رباتی ارائه شده است.

نکته مهم در این موضوع این است که ما نیروی مغناطیسی را برای این کار انتخاب کرده ایم که منحصربه فرد است. یکی از دلایل اصلی در انتخاب این راه حل، خطرناک تر بودن سیستم های پرتابی مثل استفاده از تور یا چنگک است. با استفاده از سیستم جذب مغناطیسی، فرایند جذب و جدا شدن می تواند بار ها در سرعت های کم و زیاد تکرار گردد.

سیستم تور یا چنگک با سرعت بسیار بالایی شلیک و اصابت صورت می گیرد و به طور معمول فقط یک بار شانس دریافت ماهواره سرویس گیرنده را به ما می دهد. ماهواره سرویس دهنده به یک مکانیسم جذب مغناطیسی مجهز شده است که به جلو و عقب حرکت می کند. ماهواره سرویس گیرنده یک صفحه اتصال دارد که از جنس فرومغناطیس است تا به وسیله مکانیسم مغناطیسی جذب گردد.

آسترواسکیل مانند سایر سازندگان، این صفحات را تولید می کند و در زمان ساخت به ماهواره متصل می سازد. صفحات منطبق بر مکانیسم های جذب مختلف طراحی شده است، زیرا صنعت تا به امروز به یک اجماع برای بهترین روش برای جمع آوری ماهواره ها نرسیده است.

برای مثال، در تئوری، به منظور دریافت اجسام می توان چنگک هایی را به سمت صفحات شلیک یا از بازو های رباتی برای کشیدن این صفحات استفاده کرد، اما در این پروژه از یک مفهوم ساده مغناطیسی استفاده شده است. این مفهوم عبارت است از جذب فلز موجود در صفحه اتصال توسط یک آهنربای مغناطیسی.

اخیرا بهره برداران به مفهوم صفحه اتصال علاقه مند شده اند. شرکت وان وب که آغاز به فرستادن 648 ماهواره کرده، تأیید کرده است که هر ماهواره جدید این شرکت به نگه دارنده هایی مجهز خواهند شد که می تواند نقش صفحه اتصال را بازی کند. برای آغاز هر سناریو از مأموریت امکان سنجی پاک سازی فضا با جاذب های مغناطیسی، ماهواره سرویس گیرنده از ماهواره سرویس دهنده جدا می گردد.

در عملیات جذب، سرویس دهنده به سرویس گیرنده نزدیک می گردد و یک سری از مانور های پیچیده و سخت برای هم راستایی و آرام کردن سرویس گیرنده انجام می دهد. سرویس دهنده به انواع حسگر ها (شامل رادار ها و لیزرها) برای معین محل ماهواره سرویس گیرنده مجهز شده است.

ماهواره مکعبی شکل سرویس دهنده دارای هشت پیشران شیمیایی در هر گوشه آن است که برای هماهنگی در انجام مانور، روشن می شوند. زمانی که سرویس دهنده به فاصله کمتر از یک متری سرویس گیرنده می رسد، سیستم جذب افزایش طول می دهد و به آرامی به ماهواره سرویس گیرنده متصل می گردد. این شرکت می گوید: ما به دنبال امکان سنجی این فرایند برای دو سناریو مختلف هستیم که در آن یک بار ماهواره سرویس گیرنده ثابت است و بار دیگر حالت چرخان دارد.

این عملیات های ملاقات دو ماهواره برای حالت چرخان، فوق العاده چالش برانگیز است. الگوریتم های مختلفی باید برای چگونگی تنظیم ارتفاع و حرکت ماهواره سرویس دهنده برای هماهنگ شدن با ماهواره در حال چرخش، محاسبه گردد تا با امنیت کامل بتواند به صفحه اتصال برسد. طراحی این مأموریت و طراحی هدایت، موقعیت یابی و کنترل برای این نوع حالت بسیار پیچیده است و بیش از 75 نفر از نقاط مختلف دنیا در حال حاضر بر روی این شرایط مشغول به کار هستند.

اگر نرم افزار داخلی خطر برخورد را تشخیص دهد، ماهواره سرویس دهنده به یک فاصله امن بازمی گردد. علاوه براین، یک کنترل کننده در اتاق فرمان قادر است تا در هر زمانی فرایند جذب را متوقف کند. این مأموریت برای شش ماه تا یک سال انجام می گردد.

به دلیل پیچیدگی این مأموریت، ما کار ها را به آهستگی انجام می دهیم و پس از تست یکی از آنها، مأموریت بعدی را آغاز خواهیم کرد. ما باید اطمینان حاصل کنیم که قبل از آغاز تست بعدی، همه چیز برای آن آماده است. در هر عملیات جذب، مکانیسم قادر است تا ماهواره سرویس گیرنده را دفع کند تا از آن جدا گردد. آن ها می افزایند: برای مأموریت امسال، سعی داریم تا فناوری های کلیدی را کامل کنیم.

در نسخه های عملیاتی ماهواره سرویس دهنده، ماهواره مرده را با خود به ارتفاعات پایین تر حمل می کند و در انتها آن را آزاد می کند تا در برخورد با اتمسفر آتش بگیرد و از بین برود. پس از آن سرویس دهنده خود را می چرخاند تا به محل ملاقات با یک ماهواره جدید برود و آن را به مدار مذکور هدایت کند.

این مانور ها نیازمند اضافه کردن یک موتور پیشران الکتریکی است که به طور طبیعی از زنون به عنوان سوخت استفاده می کند. این موتور ها دارای نیروی بسیار زیادی هستند که به معنای مصرف انرژی بسیار بهینه آن ها است. بااین حال، این موتور ها قادر به کم و زیاد کردن ارتفاع با سرعت زیاد نیستند.

هدف ما کاهش زباله های فضایی است نه اضافه کردن به آن و به همین دلیل، جلوگیری از برخورد های تصادفی یکی از برتری های این مأموریت خواهد بود. برای اینکه ماهواره به مدار فضا فرستاده گردد، نیازمند تأیید دولت است و آژانس فضایی انگلستان مأموریت ما را تأیید می کند. به منظور دریافت این تأییدیه، ما اقدامات خود را در جهت طراحی یک مأموریت ایمن از نظر عملیاتی افزایش داده ایم، زیرا یکی از شروط آن، این موضوع است.

موفقیت این مأموریت می تواند بازی را به کلی تغییر دهد، زیرا زمانی که چنین فناوری هایی کامل بگردد، بخش های جدیدی در کسب وکار مانند سرویس درون مداری، در بازار ظاهر خواهند شد. پس از به انتها رسیدن این مأموریت، ما آماده خواهیم بود تا وظیفه خود را در ایجاد یک فضای پایدار برای نسل آینده انجام دهیم.

tour-malaysia.ir: تور مالزی ارزان قیمت، تور پنانگ، کوالالامپور، لنکاوی، تور لحظه آخری مالزی را همراه ما باشید.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا